"TƏLİM MÜZAKİRƏSİ" ÜSULU

Təlim müzakirəsi (debat) 

Şagirdləri bir mövzunun fərqli tərəfləri haqqında müzakirəyə yönəldən bir müştərək öyrənmə metodudur. 

Əsaslandırma: Müəyyən mövqe tutub onu arqumentlərlə müdafiə etməyi öyrənmək demokratik cəmiyyətdə mühüm həyat vərdişlərindən biridir. Insanın öz inancları ilə üst- üstə düşməyən arqumentlər tapıb onları ifadə etməyi öyrənməsi sualın/problemin diqqətli   təhlilinə və ölçülüb-biçilmiş qərarlar qəbuluna doğru atılmış mühüm addımdır. Təlim müzakirəsi metodundan istifadə zamanı şagirdlər tənqidi təfəkkür vərdişlərini sınaqdan keçirir və qruplarının dəstəyindən bəhrələnir. İştirakçı sayı: Bu metod şagirdlər 4 nəfərdən ibarət qruplar şəklində işlədikləri zaman daha yaxşı tətbiq olunur. Zərurət yaranarsa, qruplar 5 nəfərdən də təşkil oluna bilər. Sinifdə istənilən sayda belə qruplar yaradıla bilər. 

Materiallar: Bu metodun tətbiq oluna bilməsi üçün xüsusi materiala ehtiyac yoxdur. Ancaq düşüncələrini yazmaq üçün hər bir şagirddə kağız və qələm olması kifayət edər. 

Vaxt: Bu tapşırıq təxminən 20 dəqiqə davam edir.

 İşin gedişi: I addım: Şagirdləri 4 nəfərlik qruplara ayırın və onlara üzərində müzakirə aparacaqları bir sual verin. Sualın birmənalı şəkildə “bəli”, ya da “xeyr” deyə cavablandırılacaq formada olmasına diqqət edin. 

II addım: Şagirdlərin sualı 4 nəfərlik qruplarda müzakirə etməsini istəyin. Bu, şagirdlərin sualın nə məna verdiyi və nə üçün əhəmiyyətli olduğu barəsində ortaq bir fikir meydana çıxarmalarına imkan yaradacaqdır. 

III addım: Daha sonra şagirdlərin soldan sağa saymasını istəyin: 1, 2, 3, 4. Bir və iki nömrəli şagirdlərin “bəli” arqumentini, üç və dörd nömrəli şagirdlərin isə “xeyr” arqumentini müdafiə etməyə hazırlaşmalarını söyləyin. 

IV addım: Hər qrup içərisindəki tərəflərə bir kənara çəkilib öz mövqelərini müdafiə edəcək arqumentlərin siyahısını tutmaq üçün 5 dəqiqə vaxt verin.

V addım: Beş dəqiqə sonra vaxtın bitdiyini xəbər verin. Bir və ya iki nömrəli hər bir şagirdə bir ya da iki nömrəli başqa bir şagird tapmasını söyləyin. Üç və ya dörd nömrəli şagirdlər də üç və ya dörd nömrəli başqa tərəfdaşlar tapsınlar. Üç dəqiqə ərzində tərəfdaşlarının düşündüyü səbəbləri dinləyərək daha əvvəl öz ağıllarına gəlməmiş olanları qeyd etmələrini xahiş edin. 

VI addım: Vaxt qurtardığında xəbər verin. Şagirdlərin ilk tərəfdaşlarının yanına qayıdaraq bütün ideyaları bir yerə toplamalarını söyləyin. Daha sonra bütün tərəfdaşlar öz mövqelərini dəstəkləyəcək ən yaxşı arqumentləri müəyyən etməli və 4 nəfərlik qruplarındakı digər tərəfdaşlarla debata hazırlaşmalıdırlar. Debat keçirmək üçün onlar mövqelərini ifadə edən bir cümlə və bunu müdafiə edən bir neçə yaxşı səbəb müəyyən etməlidirlər. 

VII addım: Beş dəqiqə keçdikdən sonra cütlüklərə öz qruplarındakı digər cütlükləri taparaq debata başlamalarını söyləyin. Debatda əvvəlcə bir tərəf öz görüşlərini səbəbləri ilə birlikdə irəli sürür, sonra eyni şeyi digər tərəf edir. Daha sonra bir-birlərinin səbəbləri və nəticələri üzərində mübahisə edirlər.
VIII addım: Debat 6-7 dəqiqə davam etsin. Sonra müəllim qruplara bildirir ki, artıq onlara təklif olunmuş mövqedən imtina edərək özlərinin həqiqətən dəstəklədikləri mövqeni müdafiə edə bilərlər. Qruplardan fi kir birliyinə, yəni hər kəsin qəbul etdiyi bir münasibətə gəlib-gəlmədiklərini soruşun.
IX addım: Debatdan çıxan nəticələri təqdim etmələri üçün hər qrupdan bir şagirdə söz verin.